Spis treści:

Medycyna fizykalna / physical medicine.

Wpływ ćwiczeń w śrdowisku wodnym na zmianę ruchomości klatki piersiowej i kształtu krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej dzieci ze skoliozą I° / The influence of exercises in the water on the mobility of the chest and shape in the spine in sagittal plane of children with scoliosis I°.

Autorzy: Katarzyna Barczyk-Pawelec, Dominika Zawadzka, Marta Sidorowska, Aleksandra Szadkowska, Arletta Hawrylak, Dorota Wójtowicz.

Streszczenie
Wstęp. Skolioza jest rozwojowym i postępującym zniekształceniem kręgosłupa o nieznanej, wieloczynnikowej etiologii. Celem badań jest ocena oddziaływania pięciomiesięcznych ćwiczeń pływackich na zmianę kształtu krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej i zwiększenie ruchomości klatki piersiowej u dzieci ze skoliozą I°. Materiał i metoda. Grupa badawcza obejmowała 36 dzieci w wieku 8–13 lat (średnia wieku wyniosła 10,5) ze zdiagnozowaną idiopatyczną skoliozą piersiowo-lędźwiową I° lewostronną. Pomiar ruchomości klatki piersiowej zrealizowano za pomocą taśmy centymetrowej, natomiast ocenę kształtu krzywizn przednio-tylnych kręgosłupa wykonano metodą fotogrametryczną. Wyniki badań. Analiza statystyczna uzyskanych wyników wykazała, że u dzieci uczestniczących w pięciomiesięcznym cyklu ćwiczeń pływackich doszło do istotnego zwiększenia ruchomości klatki piersiowej, obserwowanej przede wszystkim podczas wdechu. Ponadto, zaobserwowano znaczące zmiany w obrębie parametrów krzywizn kręgosłupa. Dotyczyły one zwiększenia długości całego kręgosłupa (DCK) i rzeczywistej długości kifozy piersiowej (RKP) (p < 0,05). Wśród parametrów kątowych istotnemu zwiększeniu uległ kąt nachylenia górnego odcinka piersiowego (γ), a zmniejszeniu kąt kifozy piersiowej (KKP).

Wnioski. Pięciomiesięczny okres treningu korekcyjnego wpłynął istotnie na wzrost ruchomości klatki piersiowej.

Skład ciała młodzieży w okresie pokwitania badany metodą bioelektrycznej impedancji / Body composition examined by use of the bioelectrical impedance analysis in adolescent teenagers.

Autorzy: Anna Burdukiewicz, Justyna Andrzejewska, Jadwiga Pietraszewska, Krystyna Chromik, Aleksandra Stachoń.

Streszczenie
Wstęp. Początki badań składu ciała sięgają drugiej połowy XIX wieku. Od tego czasu obserwuje się intensywny i wielokierunkowy rozwój metod pomiarów umożliwiających zrozumienie procesów fizjologicznych i biochemicznych oraz wspomagających leczenie chorób, takich jak otyłość lub anoreksja. Jedną z bardziej popularnych jest nieinwazyjna analiza bioimpedancji elektrycznej (BIA – Bioelectrical Impedance Analysis). Materiał i metoda. W artykule wykorzystano wyniki badań longitudinalnych dziewcząt (N = 91) i chłopców (N = 89) w wieku 13–15 lat. Zmierzono wysokość, masę ciała oraz skład ciała za pomocą aparatu BIA 101S. Określono: procentową zawartość tłuszczu, masy komórkowej i masy pozakomórkowej. Wyznaczono wskaźnik masy ciała (BMI – Body Mass Index) i obliczono stosunek masy ciała szczupłego do masy tłuszczu oraz masy komórkowej do masy pozakomórkowej. Statystyczną analizę wyników przeprowadzono za pomocą programu Statistica 9.0. Wyniki. W analizowanym przedziale wieku większe tempo rozwoju masy ciała w odniesieniu do jego wysokości wpływa na kształtowanie masywniejszej sylwetki u badanej młodzieży. Powiększenie masywności budowy płci męskiej dotyczy przede wszystkim rozwoju masy ciała szczupłego, zwłaszcza masy komórkowej. U dziewcząt w analizowanym okresie ontogenezy wzrost masywności ciała wynika z większych przyrostów masy tłuszczu.

Słowa kluczowe: skład tkankowy ciała, młodzież, okres pokwitania, impedancja bioelektryczna.

Porównanie rozkładu temperatury powierzchniowej ciała kobiet i mężczyzn za pomocą termowizji / The comparison of surface body temperature distribution between men and women by means of thermovision.

Autorzy: Agnieszka Dębiec-Bąk, Skrzek Anna.

Streszczenie
Utrzymanie stałej temperatury ciała jest warunkowane prawidłowymi funkcjami fizjologicznymi organizmu człowieka. Równowaga cieplna będąca fizyczną wypadkową między ciepłem wytworzonym przez organizm a ciepłem rozproszonym osiągana jest poprzez precyzyjną regulację biologiczną. Przekazywanie ciepła z narządów wewnętrznych do tkanek powierzchniowych, w tym do skóry, a także zjawisko odwrotne angażuje do termoregulacji krążenie skórne. Celem pracy jest analiza zróżnicowania rozkładu temperatury powierzchniowej w różnych obszarach ciała pomiędzy grupą młodych zdrowych kobiet i młodych zdrowych mężczyzn. Badanie objęło 240 zdrowych studentów Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, obojga płci, w wieku 20–25 lat. Przebadanych zostało 154 kobiet w wieku 19,32–25,92 lat (średnia wieku 21,58 ± 1,55) oraz 86 mężczyzn w wieku od 19,38 do 25,34 lat (średnia wieku 22,22 ± 1,64). Wykonano rejestrację rozkładu temperatur 29 obszarów ciała kamerą termowizyjną Flir Systems ThermoVision A20M. Przeprowadzone badania termowizyjne wykazały duże zróżnicowanie temperatury powierzchniowej w zależności od badanego obszaru ciała. W większości analizowanych rejonów ciała stwierdzono niższe temperatury w grupie badanych kobiet niż mężczyzn.

Słowa kluczowe: temperatura ciała, badania termowizyjne, obszary ciała, termoregulacja.

Inżynieria biomedyczna.

Rola tomografii komputerowej w wirtualnym planowaniu zabiegów implantologicznych w stomatologii / The role of computed tomography in the virtual planning of implantations in dentistry.

Autorzy: Wadim Wojciechowski, Andrzej Urbanik

Streszczenie
Prawidłowo zaplanowane badanie za pomocą tomografii komputerowej (TK) gwarantuje odpowiednią jakość trójwymiarowych obrazów szczęki lub żuchwy, a następnie poprawność zabiegu implantologicznego. Celem pracy jest przedstawienie roli badania TK w wirtualnym planowaniu zabiegów implantologicznych w stomatologii. Zastosowanie techniki podwójnego skanu TK pozwala na wirtualne zaplanowanie zabiegu implantologicznego, a następnie poprawne przeprowadzenie zabiegu wszczepienia implantów.

Słowa kluczowe: implanty, tomografia komputerowa, planowanie przedzabiegowe, rekonstrukcja trójwymiarowa.

Badanie progu czucia na nadgarstku / Tactile perception threshold test on human wrists.

Autorzy: Cezary Kasprzak, Jerzy Wiciak.

Streszczenie
Podstawą wyższych funkcji nerwowych jest kojarzenie różnych informacji sensorycznych docierających do człowieka. W przypadku percepcji, będącej wynikiem holistycznego rozpoznania w obrębie mózgu, muszą zachodzić procesy scalania elementarnych komponentów pochodzących z różnych układów czuciowych, takich jak wzrokowe słuchowe, smakowe czy węchowe. Istotną rolę w procesie percepcji odgrywa, często niedoceniany, zmysł czucia.
Od 2009 roku Akademia Górniczo-Hutnicza realizuje projekt rozwojowy, w ramach którego opracowana zostanie metoda i system oznaczania miejsc niebezpiecznych i szczególnie istotnych w dużym mieście dla osób niewidomych z wykorzystaniem markerów falowo-wibracyjnych. Jednym z elementów systemu identyfikacji ważnych lub niebezpiecznych miejsc jest przetwornik drganiowy noszony na nadgarstku przez osobę niewidomą. Z tego powodu konieczne było porównanie wrażliwości różnych obszarów skóry na nadgarstku na dwa bodźce dotykowe działające jednocześnie oraz określenie najmniejszej rozpoznawalnej w ponad 95% przypadkach odległości dwóch jednoczesnych ukłuć. Badaniami objęto grupę 33 osób w wieku 20–25 lat (w tym 12 kobiet i 21 mężczyzn), studentów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Badania progu czucia wykonano na obu nadgarstkach. Do pomiaru wrażliwości na dotyk wykorzystano estezjometr firmy MacKinnon-Dellon składający się z kolców o średnicy 1 mm zamontowanych na wspólnej ramie. Osoba badana miała określić, czy odczuwa jedno czy dwa ukłucia. Jeżeli podwójne ukłucie odczuwane było jako jedno, oznaczało to, że w danym miejscu skóra badanego jest mało wrażliwa. Odległość między kolcami zwiększano do momentu odczuwania przez pacjenta dwóch odrębnych ukłuć. Analiza uzyskanych wyników pozwoliła na stwierdzenie, że ponad 95% badanych prawidłowo rozpoznaje podwójne ukłucie na nadgarstku przy odległości 13 mm między sąsiednimi kolcami.

Słowa kluczowe: próg czucia, estezjometr, percepcja.

Analiza metod ograniczania błędów określenia położenia powodowanych deformacjami rozkładu pola magnetycznego w systemach nawigacji elektromagnetycznej / Analysis of the methods of reducing the errors of 3D position determination caused by deformations of the magnetic field distribution in electromagnetic navigation systems.

Autorzy: Nina Tewel, Zbigniew Moroń.

Streszczenie
Systemy nawigacji medycznej umożliwiają dokładne określanie położenia narzędzi medycznych względem ciała pacjenta. Wśród rozwiązań oferowanych na rynku wyróżniają się systemy elektromagnetyczne (EMS – Electromagnetic Systems), które nie wymagają zachowania linii bezpośredniego widzenia (LOS – Line of Sight) między umieszczonym na narzędziu czujnikiem a emiterem (źródłem) pola magnetycznego. Mają one jednak tę wadę, że są wrażliwe na deformacje rozkładu pola magnetycznego powodowane obecnością przedmiotów wykonanych z dobrych przewodników elektrycznych oraz ferromagnetyków. W artykule przedstawiono wyniki analizy wpływów różnych obiektów, mogących zaburzać rozkład pola magnetycznego, na dokładność określania położenia w systemach nawigacji EM z polem wzbudzającym sinusoidalnym i stałym komutowanym. Wskazano również, jak te wpływy ograniczyć. Przedstawione informacje są przeznaczone przede wszystkim dla konstruktorów, lecz mogą być pomocne również dla użytkowników tych systemów. Prezentowane wyniki uzyskano na drodze modelowania i symulacji metodą elementów skończonych (FEM – Finite Element Method).

Słowa kluczowe: nawigacja medyczna, nawigacja elektromagnetyczna, FEM, deformacje rozkładu pola magnetycznego.

Modelowanie i ocena narażenia operatora podwieszanej zgrzewarki rezystancyjnej na jednoczesne oddziaływanie czynników elektromagnetycznego i biomechanicznego / The modeling and evaluation of the exposure of the workers operating suspended resistance welders to the simultaneous electromagnetic and biomechanical factors.

Autor: Patryk Zradziński.

Streszczenie
Ocena narażenia operatorów podwieszanych zgrzewarek rezystancyjnych na jednoczesne oddziaływanie czynników elektromagnetycznego i biomechanicznego jest zagadnieniem złożonym ze względu na przeciwstawne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy w tym zakresie. W artykule przeanalizowano zależność wartości miar wewnętrznych skutków ekspozycji na pola elektromagnetyczne i obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego od pozycji ciała operatora urządzenia i sposobu wykonywania pracy. Badania wykazały znaczny rozrzut wartości parametrów w zależności od pozycji ciała i położenia głowicy zgrzewarki względem ciała pracownika. Najmniejsze narażenie pracownika na jednoczesne oddziaływanie czynników elektromagnetycznego i biomechanicznego występuje w pozycji wyprostowanej z opuszczoną lewą kończyną dolną. Największe narażenie łączne pojawia się wtedy, gdy ciało pracownika jest pochylone, a kończyny uniesione.

Słowa kluczowe: pole elektromagnetyczne, indukowane pole elektryczne, zgrzewarki rezystancyjne, symulacje numeryczne, obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego.

Badanie fluorescencji światłouczulacza fotolonu w komórkach He-La / Fluorescence of Photolon photosensitizer entrapped in He-La cells.

Autorzy: Leon Czernielewski, Magdalena Przybyło, Agnieszka Ulatowska-Jarża, Halina Podbielska.

Streszczenie
W pracy badano wnikanie światłouczulacza fotolonu do komórek He-La. Przeprowadzono badania spektroskopowe fotolonu w obecności i bez formaldehydu, stosowanego do utrwalania komórek. Badania mikroskopowe przeprowadzono za pomocą mikroskopu konfokalnego. Komórki inkubowano ze światłouczulaczem przez 4 i 12 godzin. Natężenie fluorescencji fotolonu w komórkach zależy od stężenia roztworu i czasu inkubacji. W wyniku przeprowadzonych pomiarów mikroskopowych wykazano, że czas inkubacji niezbędny do zaobserwowania związku wewnątrz komórek wynosi co najmniej 4 godziny, a minimalne stężenie światłouczulacza 1 mg/ml (1,67 × 10-6 M).

Słowa kluczowe: fotolon, fotodynamiczna diagnostyka, komórki He-La.